Zamów e-Receptę
Sprawdź e-Wyniki
Rejestracja on-line
32 411 00 00
Niedoczynność tarczycy – choroba spowodowana niedoborem hormonów tarczycy, prowadzącym do spowolnienia procesów metabolicznych.
Objawy
Niedoczynności tarczycy towarzyszą często subtelnie wyrażone objawy podmiotowe powiązane ze spowolnionym tempem reakcji katabolicznych:
O rozpoznaniu niewydolności tarczycy decyduje całokształt obrazu klinicznego oraz wynik badań hormonalnych – TSH, fT3 i fT4, ewentualnie inne badania w poszukiwaniu przyczyny choroby (jak USG tarczycy czy poziom przeciwciała anty-TPO).
W niewydolności pierwotnej stężenie TSH jest podwyższone, we wtórnej i trzeciorzędowej – obniżone. Stężenie fT4 (zwykle także fT3) jest obniżone.
W niedoczynności gruczołu tarczowego tętno jest często wolne. W typowych przypadkach zapis EKG cechuje się niskim woltażem, wolną częstością załamków, zmniejszeniem amplitudy, a nawet zniknięciem załamków P i T.
W badaniu RTG sylwetka serca jest często powiększona z powodu obrzęku włókien mięśniowych i pogrubienia ścian, a także rozszerzenia jam serca.
Niedoczynność gruczołu tarczowego często połączona jest z chorobą wieńcową. Wpływa na to wydatnie hipercholesterolemia z zaawansowanymi zmianami miażdżycowymi w naczyniach wieńcowych.
Doświadczenie kliniczne wykazuje, że objawy choroby niedokrwiennej oraz zawały serca występują przeważnie nie w okresie trwania nierozpoznanej hipotyreozy, a w czasie jej leczenia i to przy zbyt szybkim zwiększaniu dawek hormonów tarczycy. Uważa się, że myxoedema nie predysponuje do choroby wieńcowej osób z prawidłowym ciśnieniem tętniczym krwi. Natomiast współistnienie nadciśnienia tętniczego powoduje, że nieprawidłowa gospodarka jelitowa z hipercholesterolemią przyczynia się do zwężenia tętnic wieńcowych i występowania stenokardii.
Nadciśnienie krwi może rozwinąć się w okresie trwania hipotyreozy, może ono ustąpić po leczeniu substytucyjnym i znowu podnieść się po przerwaniu tego leczenia podczas kolejnego nawrotu niedoczynności. Wczesne leczenie hipotyreozy może mieć dodatni wpływ na współistniejącą chorobę wieńcową, przez obniżenie ciśnienia tętniczego krwi i poziomu cholesterolu.
Zaburzenia metaboliczne w hipotyreozie mogą wpłynąć wydatnie na czynność przewodu pokarmowego. W niedoczynności gruczołu tarczowego występuje zwolniony stopień wchłaniania jelitowego, chociaż ilość wchłaniających substancji może być zwiększona. W błonie śluzowej przewodu pokarmowego występują charakterystyczne zmiany:
Jednym z najbardziej częstych i znanych zaburzeń jelitowych są przewlekłe zaparcia, będące wynikiem leniwego ruchu robaczkowego jelit oraz nacieczeń śluzowatych w splotach warstwy mięśniowej jelita, co może wywołać niekiedy objawy porażennej niedrożności.
W niektórych przypadkach może jednak wystąpić wzmożenie czynności ruchowej przewodu pokarmowego, co objawia się występowaniem bólów w jamie brzusznej na skutek spastycznego skurczu jelit.
Pacjenci z niedoczynnością gruczołu tarczowego mają skłonność do kamicy żółciowej. Jest to spowodowane nie tylko hipercholesterolemią, lecz głównie hipotonią pęcherzyka żółciowego i zastojem żółci.
U pacjenta z hipotyreozą może pojawić się płyn w jamie brzusznej, podobnie jak w worku osierdziowym i w jamach opłucnowych. Przyczyna występowania wodobrzusza w niedoczynności gruczołu tarczowego nie jest jasna. Uważa się, że w hipotyreozie następuje nagromadzenie białek w przestrzeni pozakomórkowej, ze względu na znaczną przepuszczalność naczyń włosowatych, i na skutek zmian ciśnienia onkotycznego dochodzi do gromadzenia się płynu.
Objawy
Niedoczynności tarczycy towarzyszą często subtelnie wyrażone objawy podmiotowe powiązane ze spowolnionym tempem reakcji katabolicznych:
- zwiększenie masy ciała
- uczucie zmęczenia, osłabienie, senność, trudności w koncentracji, zaburzenia pamięci, stany depresyjne
- łatwe marznięcie, uczucie chłodu
- przewlekłe zaparcia (spowolnienie perystaltyki)
- sucha, zimna, blada, nadmiernie rogowaciejąca skóra (objaw brudnych kolan) – jako wyraz zmniejszonego przepływu krwi i zahamowania czynności gruczołów łojowych i potowych
- obrzęki podskórne (tzw. obrzęk śluzowaty) – skutek nagromadzenia glikozaminoglikanów (kwas hialuronowy), zatrzymujących wodę, których syntezę normalnie hamuje T3 (dotyczą twarzy, zwłaszcza powiek)
- łamliwe włosy, czasem przerzedzenie brwi
- zmieniony głos (pogrubienie strun głosowych)
- bradykardia zatokowa
- ściszone tony i powiększona sylwetka serca (płyn w worku osierdziowym – obrzęk śródmiąższowy)
- nieregularne miesiączkowanie
Diagnostyka
Trójjodotyronina – T3 – najaktywniejszy hormon tarczycyO rozpoznaniu niewydolności tarczycy decyduje całokształt obrazu klinicznego oraz wynik badań hormonalnych – TSH, fT3 i fT4, ewentualnie inne badania w poszukiwaniu przyczyny choroby (jak USG tarczycy czy poziom przeciwciała anty-TPO).
W niewydolności pierwotnej stężenie TSH jest podwyższone, we wtórnej i trzeciorzędowej – obniżone. Stężenie fT4 (zwykle także fT3) jest obniżone.
-
Pakiety laboratoryjne EPIONE:
Pakiet tarczycowy (zobacz więcej) -
Badania diagnostyczne:
Centrum Diagnostyki Obrazowej EPIONE (zobacz więcej)
Leczenie
Obowiązuje suplementacja L-tyroksyny (L-T4) w indywidualnie dobranej dawce dobowej, rozpoczynając od dawek małych. Leczenie jest długotrwałe, zwykle dożywotnie.
Zmiany w układzie krążenia
W niedoczynności gruczołu tarczowego tętno jest często wolne. W typowych przypadkach zapis EKG cechuje się niskim woltażem, wolną częstością załamków, zmniejszeniem amplitudy, a nawet zniknięciem załamków P i T.W badaniu RTG sylwetka serca jest często powiększona z powodu obrzęku włókien mięśniowych i pogrubienia ścian, a także rozszerzenia jam serca.
Niedoczynność gruczołu tarczowego często połączona jest z chorobą wieńcową. Wpływa na to wydatnie hipercholesterolemia z zaawansowanymi zmianami miażdżycowymi w naczyniach wieńcowych.
Doświadczenie kliniczne wykazuje, że objawy choroby niedokrwiennej oraz zawały serca występują przeważnie nie w okresie trwania nierozpoznanej hipotyreozy, a w czasie jej leczenia i to przy zbyt szybkim zwiększaniu dawek hormonów tarczycy. Uważa się, że myxoedema nie predysponuje do choroby wieńcowej osób z prawidłowym ciśnieniem tętniczym krwi. Natomiast współistnienie nadciśnienia tętniczego powoduje, że nieprawidłowa gospodarka jelitowa z hipercholesterolemią przyczynia się do zwężenia tętnic wieńcowych i występowania stenokardii.
Nadciśnienie krwi może rozwinąć się w okresie trwania hipotyreozy, może ono ustąpić po leczeniu substytucyjnym i znowu podnieść się po przerwaniu tego leczenia podczas kolejnego nawrotu niedoczynności. Wczesne leczenie hipotyreozy może mieć dodatni wpływ na współistniejącą chorobę wieńcową, przez obniżenie ciśnienia tętniczego krwi i poziomu cholesterolu.
Objawy ze strony przewodu pokarmowego
Zaburzenia metaboliczne w hipotyreozie mogą wpłynąć wydatnie na czynność przewodu pokarmowego. W niedoczynności gruczołu tarczowego występuje zwolniony stopień wchłaniania jelitowego, chociaż ilość wchłaniających substancji może być zwiększona. W błonie śluzowej przewodu pokarmowego występują charakterystyczne zmiany:- suchość błony śluzowej jamy ustnej i gardła
- scieńczała błona śluzowa żołądka
- zaniku gruczołów w błonie śluzowej żołądka
- rozciągnięcie jelita grubego
Jednym z najbardziej częstych i znanych zaburzeń jelitowych są przewlekłe zaparcia, będące wynikiem leniwego ruchu robaczkowego jelit oraz nacieczeń śluzowatych w splotach warstwy mięśniowej jelita, co może wywołać niekiedy objawy porażennej niedrożności.
W niektórych przypadkach może jednak wystąpić wzmożenie czynności ruchowej przewodu pokarmowego, co objawia się występowaniem bólów w jamie brzusznej na skutek spastycznego skurczu jelit.
Pacjenci z niedoczynnością gruczołu tarczowego mają skłonność do kamicy żółciowej. Jest to spowodowane nie tylko hipercholesterolemią, lecz głównie hipotonią pęcherzyka żółciowego i zastojem żółci.
U pacjenta z hipotyreozą może pojawić się płyn w jamie brzusznej, podobnie jak w worku osierdziowym i w jamach opłucnowych. Przyczyna występowania wodobrzusza w niedoczynności gruczołu tarczowego nie jest jasna. Uważa się, że w hipotyreozie następuje nagromadzenie białek w przestrzeni pozakomórkowej, ze względu na znaczną przepuszczalność naczyń włosowatych, i na skutek zmian ciśnienia onkotycznego dochodzi do gromadzenia się płynu.